Playbook

Aanleiding

De inspiratie voor NDSM Playbook ontstond uit de ambitie van wethouders Meliani en Van Doorninck om het NDSM-gebied te vergroenen om de leefbaarheid voor omwonenden te vergroten en het culturele, monumentale erfgoed van de werf te behouden en versterken. Beide wethouders spraken de wens uit dit traject samen met gebruikers, buurtbewoners, ondernemers en cultuurmakers te willen aangaan, iets wat Stichting NDSM-werf heeft omarmd. 

Op basis van deze ambitie hebben we NDSM Playbook geïnitieerd, een noemer waaronder we de komende drie jaar NDSM gebruiken als een proeftuin voor tijdelijke groen en cultuurprojecten. In deze periode testen we verschillende kleinschalige projecten die bijdragen aan de publieke ruimte, ruimte voor recreatie en sport, en vrije ruimte voor cultuur op het oostelijk deel van de NDSM-werf. Het doel is om, vooruitlopend op een definitieve planvorming voor de vergroening vanuit de gemeente, te komen tot nieuwe ruimtelijke ingrepen op het terrein en invullingen te geven aan het idee van radicale vergroening in relatie tot culturele invulling, urban sports en publieke ruimte.

Download het NDSM Playbook

Verschillende fases

In de zomer van 2020 nodigden we Amsterdammers en expliciet Noorderlingen en stakeholders die direct bij NDSM betrokken zijn (kunstenaars, ondernemers, bewoners) uit om in een eerste fase mee te denken over welke tijdelijke projecten de komende drie jaar een bijdrage kunnen leveren aan radicale vergroeningen op NDSM-werf. Uit dit voortraject, bestaand uit diverse cocreatie avonden en een brede publieksenquête in Noord, hebben we veel input opgehaald. Uiteindelijk zijn 28 ideeën gebundeld tot een iteratief, groeiend document en officieel gepresenteerd aan de wethouders in NDSM theater. 

In de vervolgfases waar we nu in zitten willen we tot een reeks concrete plannen komen die daadwerkelijk realistisch gemaakt kunnen worden. Uitgangspunt hierbij is vrijgekomen ruimte, tijdelijkheid en omkeerbaarheid, gebruiksvriendelijkheid en de behoefte vanuit de buurt. Daarnaast moeten alle projecten een cultureel karakter hebben en bijdragen aan het groene, ecologische of sportieve karakter van de werf.

Lopende projecten

Inmiddels zijn we een tweetal concrete plannen aan het opzetten op NDSM, en hopen we deze zomermaanden ook een derde idee verder uit te rollen. 

Afaina de Jong – entreekavel – onderzoeksfase

Met het verdwijnen van het iconische Sexyland gebouw op NDSM is het kavel, gelegen in de buurt van het water bij Smederijplein, vrijgekomen. Het komende jaar nodigt Stichting NDSM-werf architect en ontwerper Afaina de Jong uit om een nieuwe architectonische landmark te creëren voor deze locatie. Uitgangspunt is de vraag hoe we safe spaces in publieke ruimte kunnen creëren vanuit de behoeftes die er zijn bij gebruikers en omwonenden en wiens stem hierin (wel/niet) gehoord wordt. Wat willen zij hier graag zien?

Afaina de Jong werkt graag vanuit participatie en gesprek. Daarom gaat ze voor dit project met verschillende podcastmakers Amsterdam-Noord in om te onderzoeken welke behoeftes en ideeën er leven en wat toekomstige gebruikers graag zien op dit kavel. Deze zoektocht en het maakproces is de komende maanden te volgen via een nieuwe podcast-reeks ‘De Plotcast’, die via het kanaal NDSM X is terug te beluisteren. Het uiteindelijke ontwerp wordt in de zomer van 2022 gepresenteerd.

In samenwerking met Pakhuis de Zwijger en Het Nieuwe Instituut maakten we het programma ‘Exploring Inclusive City Design’. Deze uitzending is hier terug te zien:

 

3×3 Unites Basketbalveld – Load Out – eerste fase

Sinds de oprichting in 2016 inspireert en ondersteund 3×3 Unites jongeren die hun dromen willen najagen. Om zo een positieve impact te hebben op hun levens en daarmee de wereld om hun heen. Ze gebruiken 3×3 basketball als middel om jongeren eigenaar te laten worden over hun eigen succes. Sinds de zomer van 2020 hebben ze een 3×3 veld op NDSM gerealiseerd, voorzien van een grafische print ontworpen door een kunstenaar. Inmiddels is het veld een veelgebruikte sportplek voor jongeren, maar fungeerde het ook als podium voor een theaterstuk en als DJ booth tijdens een festival. Stichting NDSM-werf en 3×3 Unites hebben de gezamenlijke ambitie om het veld uit te breiden met een tweede veld en een tijdelijke tribune om multifunctioneel gebruik van het veld nog meer te stimuleren. Deze potentie voor de tweede fase wordt in de zomer van 2021 onderzocht.

Duurzaam toiletgebouw SEMilla – onderzoeksfase

Een volledig circulaire toiletunit die toegankelijk is voor alle bezoekers van NDSM; dat is de ambitie van Stichting NDSM-werf en ondernemer Peter Scheer. Semilla Sanitation Hub, ontstaan met behulp van ruimtetechnologie, biedt duurzame toiletten en is daarnaast in staat om urine en ontlasting ter plekke te zuiveren tot onder andere compost en drinkwater. Zo kan NDSM als drukbezochte locatie duurzame toiletten faciliteren tijdens bijvoorbeeld festivals, maar het concept kan in veel conflictgebieden, vluchtelingenkampen en andere plaatsen ook grote problemen oplossen. Stichting NDSM-werf en SEMilla Sanitation onderzoeken op welke termijn er een pilot gestart kan worden op de werf met een publiek toiletgebouw met reinigingsfaciliteiten, later uit te bouwen naar meer toiletcapaciteit. Hierbij worden twee richtingen onderzocht: ‘clean by nature’, waarbij natuur wordt ingezet om het water te zuiveren en ‘clean for nature’ waarbij urine dusdanig wordt gezuiverd, dat het weer terug de natuur in kan. Zie voor meer uitleg ook de bovenstaande infographics.

Update projecten op/in het water

Uit de gesprekken met buurtbewoners, kunstenaars en gebruikers van de werf bleek verder dat er veel animo is om recreatieprojecten op/in het IJ te realiseren, denk aan een zwembad, steiger of drijvende moestuin. Deze ambitie is te ingewikkeld gebleken om op korte termijn te realiseren, aangezien er eerst verder onderzoek gedaan moet worden door de betrokken partijen als Waternet, Havendienst en Rijkswaterstaat naar de waterkwaliteit en de mogelijkheden. Maar de mooie ideeën nemen we mee, zodat hopelijk op een wat later tijdstip een van de waterprojecten gerealiseerd kan worden.

 

NDSM maakt gebruik van cookies. Bekijk ons privacy statement voor meer informatie.