Wie zijn de werfers? De conclusie
Vijf maanden lang ging ik op zoek naar het antwoord op de vraag: wie zijn de werfers? Wie zijn de mensen die normaliter op de NDSM-werf te vinden zijn? Ik sprak met veel verschillende gezichten die allemaal een andere kijk hebben op de publieke ruimte van de werf. Van kunstenaars tot creatievelingen, van uitzichtgenieters tot studenten; hierdoor is een ware bloemlezing van verschillende werfgangers ontstaan. In dit artikel maken we de balans op.
Een greep uit foto's van de werfers
De zoektocht begon binnen Treehouse, de plek waar menig kunstenaar en ondernemer zijn/haar studio of werkruimte heeft. Hier ontmoette ik Lies Aris, een schrijfster en kunstenares met vele petten op. Zij was mijn vuurdoop, de eerste visie op de NDSM-werf vanuit het perspectief van een werfer. Lies zag vooral heel veel knuffelkunst voor zich op de werf als zij de baas zou worden, waar bezoekers in en op konden kruipen in een poging kunst van haar voetstuk te halen en toegankelijker te maken. Lies vertelde me dat ze werkt vanuit verhalen, die verscholen liggen achter de mensen die ze ontmoet.
Het is duidelijk dat ze divers zijn en excentriek
In deze werkwijze kon ik me wel vinden en besloot dit idee toe te passen op de Werfers-rubriek; de focus moest liggen op de verhalen achter de mensen en vooral gaan over hun associaties met de werf. Dit eerste gesprek vond plaats in haar studio in Treehouse, het was ook de eerste keer dat ik de broedplaats binnenging, niet wetende dat ik nog vele werfers na haar op deze plek zou ontmoeten.
Bij Lies Aris' atelier in Treehouse, photo credits: Robin van Dijk
Ik wist natuurlijk dat er veel kunstenaars op de NDSM-werf te vinden zijn, maar gaandeweg werd ik verrast door de hoeveelheid en verscheidenheid aan ondernemers die zich op de werf hebben gestationeerd. Zo sprak ik met Richard, een rasechte Noorderling die zijn tattoo atelier in de Y-Helling heeft. Tussen de werkplaatsen en studio’s zet hij permanente plaatjes op mensen die van heinde en verre langskomen om door hem betekend te worden. Ons gesprek zat vol flauwe grappen en veel gelach, de gastvrijheid van Richard is me erg bijgebleven.
Eén van de meest inspirerende ondernemersverhalen die ik ben tegengekomen was het verhaal van Martine de Boer. Het kantoor meisje dat op haar 50ste bedacht het roer volledig om te gooien en pianotechnica te worden. Ze liet haar vaste baan los en na een 3 jaar durende opleiding restaureert ze nu prachtige vleugels in haar werkplaats in Treehouse. Ze vertelde me dat, als zij de baas zou zijn over NDSM, ze zich vooral zou inzetten om de sfeer te houden zoals die nu is, met voldoende ruimte om te blijven ontdekken. Een interessant idee, aangezien iets ebhouden wat het is soms moeilijker is dan het ontwikkelen tot iets nieuws.
De deuropening van Richard's Tattoo atelier, photo credits: Robin van Dijk
Naast ondernemers en kunstenaars ben ik ook jongere werfers tegengekomen. Hoe is het eigenlijk om jong te zijn en de NDSM-werf als je achtertuin te hebben? Michelle vertelde me hoe het is om te studeren op de werf. De karikaturen op de vele oppervlaktes van de werf inspireren haar dagelijkse, vooral omdat ze zo vaak veranderen. Zoals meer werfers me vertelden tijdens onze gesprekken, zei Michelle dat het vooral de wijdsheid en vrijheid die op de NDSM-werf te vinden is wat deze plek zo speciaal maakt. De ruimte om nog te mogen experimenteren is hier alom aanwezig.
Iedereen vindt andere verborgen pareltjes
Ook had ik een interessant gesprek met Finn, die de NDSM-werf vaak betreed met een basketbal op het veld van 3×3 Unites. Na een ‘leader course’ zet hij zich nu in voor diversiteit en inclusiviteit door communities te bouwen om het basketbal heen. Ik was al onder de indruk van Finn, maar na ons gesprek liet hij mij ook nog even zijn dunk-skills zien op het basketbalveld op de werf. Ik herinner me dat ik met een glimlach terug liep van ons gesprek, er is zeker ook ruimte voor jonge mensen op de NDSM-werf.
Finn op het 3x3 basketbalveld, photo credits: Robin van Dijk
Een honorable mention binnen de werfers die ik heb gesproken de afgelopen maanden zijn Ozzy en Tim van Radio Tempo Não Pára (TNP). Hun werfers-artikel was de eerste keer dat ze naar buiten traden met hun verhaal, de druk lag dus best hoog om het mooi op papier te krijgen. Iets wat begon als een verjaardagscadeau voor Ozzy, groeide uit tot een inspirerend passieproject dat een radiostation vanuit NDSM Fuse opleverde. Zowel beginnende als gevestigde artiesten uit alle windstreken mogen bij Radio TNP komen draaien, het radiostation op de werf met een incusiviteitsmissie. De rust die Tim en Ozzy uitstraalden tijdens ons gesprek in combinatie met de glimlach van oor tot oor, vertelde me genoeg over de hoeveelheid plezier die ze hebben in het runnen van hun radiostation.
-
Ozzy (links) en Tim (rechts)
-
Studio radio TNP
Is er eigenlijk wel een conclusie te trekken over wie de werfers zijn? Het is duidelijk dat ze divers zijn en excentriek. Of ze nou naar de werf komen om een wandeling te maken, hun groene vingers in de werftuinen te zetten of om te werken aan zichzelf, hun bedrijf of hun kunst, iedereen lijkt een eigen associatie te hebben met de plek die NDSM is. Iedereen vindt andere verborgen pareltjes tussen de hellingen, stelcon-platen en opgevulde tramrails. Misschien is dat juist wat de werfers maakt, al hun unieke blikken op de publieke ruimte van de werf, al die verschillende manieren van het invullen van deze plek, maakt de NDSM tot wat ze is.
-
-
-
NDSM-werf, photo credits: Robin van Dijk
-
NDSM-werf, photo credits: Robin van Dijk
Mag ik mezelf een werfer noemen? Je zou zeggen van wel, ik kom al bijna tien jaar op de NDSM-werf en woon en werk er nu sinds kort ook. Wat dat betreft zijn er misschien wel gradaties in het werfer zijn: sommige ras-Noorderlingen zijn waarschijnlijk al meer deel van het meubilair dan de twintiger die hier komt wonen voor zijn/haar studie. Desalniettemin is er voor al die mensen ruimte op de werf, iets wat dit stukje Amsterdam zo bijzonder maakt naar mijn mening. Dat brengt me op wat ik zou doen met de NDSM-werf als ik de baas was: naast een 7 dagen durend punk-rock festival met al mijn favoriete artiesten (sorry, ik moest het erbij zetten), zou ik de werf wijds houden. Zorgen dat er altijd genoeg ruimte blijft voor de werfers, de kunst en de feestjes. Het behouden van het erfgoed, de identiteit en de publieke ruimte kosten wat het kost, ook als dat betekent plannen laten varen of meer ruimte opeisen.
En dan nog even dit: lieve werfers, ik hoop dat jullie blijven maken, experimenteren, pionieren, ontdekken en behouden, tot ver in de toekomst. En speciaal aan de werfers die ik voor deze rubriek heb mogen spreken: jullie zijn een ware inspiratiebron geweest voor mij en unieke manier om de NDSM en haar bewoners beter te leren kennen!