Interview met NDSM (Come To) Light kunstenaars Alice Wong & Crys Leung
Stichting NDSM-werf presenteert deze winter (Come To) Light, een tentoonstelling bestaande uit drie lichtwerken van internationale kunstenaars. Met hun werken werpen zij – letterlijk en figuurlijk – een licht op onderwerpen en personen die voor hen belangrijk zijn. Wie of wat moet zichtbaar zijn in de publieke ruimte? In deze editie spreken we met beeldend kunstenaars Alice Wong en Crys Leung. Wie recentelijk een avondwandeling op NDSM maakte, heeft wellicht hun nieuwe project al gepasseerd zonder het door te hebben: het werk Cohesion is namelijk zo groot dat het niet in één oogopslag waar te nemen is.
Hoe is dit project voor jullie begonnen?
Alice (A): Vorig jaar augustus kregen we het verzoek om mee te werken aan deze openluchttentoonstelling. Op dat moment waren wij samen op zomervakantie. We hadden nog nooit een project in de publieke ruimte gedaan, maar we besloten: “Waarom niet?” Dit is het zevende project waar we samen aan werken, en we waren enthousiast om onszelf uit te dagen met iets nieuws.
Het is altijd fascinerend om met een nieuw medium te werken. Ik noem mezelf een ‘story-designer’: Ik hou ervan om narratieven in mijn werk te verankeren, en daarvoor werkt het goed om verschillende media te gebruiken. Als een bepaald verhaal het beste verteld kan worden in een podcast, dan maak ik een podcast. Als het moet worden getoond met een stoel, dan zal ik mezelf pushen om een stoel te maken. Als het een cirkel moet zijn, dan maken we een cirkel.
Een render van 'Cohesion' van bovenaf gezien. Credit: Huey Hoong
Wat een mooie onbevangen instelling! Hoe is er toen een concreet idee ontstaan?
Crys (C): We moesten diep nadenken over hoe we het beste een kunstwerk voor de publieke ruimte konden maken. We wilden iets doen dat niet te technisch was, met veel draden en kabels.
A: We hebben ons ook gericht op de tekst die ‘(Come To) Light’ uitlegt: die ging over inclusiviteit, zichtbaarheid, mensen samenbrengen, over wat gezien wordt en wat niet. Daarna hebben we een paar dagen in een café gezeten en hier over nagedacht in de context van NDSM. We waren het erover eens dat dit een plek is waar van alles gebeurt, maar ook een plek die mensen thuis noemen. Voor veel mensen – van migranten tot kunstenaars – is NDSM een soort toegangspoort geweest. Welke geschiedenissen heeft dit gebied, hoe kunnen we die samenbrengen, en wat moet hier zichtbaar worden na deze pandemie? Toen besloten we het project ‘Cohesion’ te noemen.
When you stand next to it, you can’t see exactly what it is
C: Het was geen optie om high-end technologie te gebruiken, zoals kabels, programmering, tv-schermen, of iets anders dat gevoelig is voor beschadiging.
A: We wilden iets analoogs maken, dat als medium en concept alsnog mensen goed samen weet te brengen. Op een gegeven moment keken we naar de kaart van NDSM, en vroegen ons af: “Waarom creëren we niet gewoon één grote cirkel?” Het eerste idee was om een enorme vorm te maken, bijna een kilometer breed, die de hellingen en verschillende gebouwen zoals het Hilton hotel zou bedekken. Dat was een beetje ons mannelijk ego dat sprak; we wilden iets heel groots doen, en de muren helemaal beschilderen.
C: Toen werden we geconfronteerd met de realiteit. We konden niet zomaar een kunstwerk op zoveel plekken plaatsen, dus hebben we de cirkel kleiner gemaakt. Toen begonnen we glow-in-the-dark verf te overwegen, of thermoreactief materiaal, of iets dat mensen zou uitnodigen om het werk aan te raken.
'Cohesion'
Dus het doel was om het analoog en toch interactief te houden?
A: Ja, het moest mensen verrassen en ze laten afvragen: “Waar gaat dit over?” We wilden iets licht-reflecterends maken.
C: Vervolgens hebben we veel tijd besteed aan materiaalonderzoek – een groot deel van dit project. We hebben contact opgenomen met leveranciers in veel verschillende landen om materiaal te vinden dat bestand is tegen de wind, de regen en de temperaturen buiten. Dit bleek 3M Stamark wegmarkeringstape te zijn.
A: We hadden veel hulp nodig van vrienden. Het maken van het voorstel, het uitschrijven van het concept, het opzetten van de materiaalinventaris; het vergde allemaal veel rekenwerk. Zonder de hulp van al deze mensen hadden we deze cirkel niet kunnen maken.
C: En aangezien het project ‘Cohesion’ heet, krijgt het nog een extra betekenis.
Kunnen jullie meer vertellen over waar ‘Cohesion’ symbool voor staat?
A: We hebben een cirkel gecreëerd die te groot is om in één persoonlijke oogopslag te zien – dat is waar het mee begint. Als je ernaast staat, kun je niet echt zien wat het precies is. Een lijn? Een cirkel? Sta ik er binnen of buiten? We willen dat mensen zich dit soort dingen afvragen en er verschillende betekenissen aan geven.
We kunnen de dingen die we zien pas echt beoordelen als we ze vanuit verschillende perspectieven bekijken en het volledige beeld voor ons hebben. Vooral tegenwoordig houdt iedereen vast aan verschillende informatie, in de veronderstelling dat wat we weten de juiste versie is. Maar we staan er zelden bij stil dat het ene perspectief niet altijd beter is dan het andere – het is vaak gewoon de kennis die ons gevoed is of wat ons is wijsgemaakt. Samen dragen al deze perspectieven bij tot onze werkelijkheid, en dat is wat de cirkel moet symboliseren. Door de cirkel op deze specifieke plek te plaatsen, herinneren we het publiek er bovendien aan dat we, ondanks onze verschillen, samen moeten blijven komen in de fysieke ruimte.
The work already brought people together, even when it wasn’t there yet
Hoe reageren de mensen op het werk?
C: Mensen reageren er op verschillende manieren op. Soms komen ze naar ons toe om met ons te praten. Maar vandaag begonnen mensen ook hun auto’s naast lijn te parkeren – iets wat ze meer geneigd te doen zijn als de lijn wat dunner is. Op die manier komt het overeen met hun perceptie van echte bewegwijzering. En toen we de grond veegden voordat we de wegmarkeringstape konden bevestigen, kregen we van enkele politieagenten complimenten voor het schoonhouden van het gebied.
A: Al deze publieke reacties en incidenten deden ons beseffen dat, ook al hebben we de hele cirkel gecreëerd, het zelfs voor ons onmogelijk is om het volledige plaatje te zien, en daarmee de verschillende manieren om ermee om te gaan.
-
Alice Wong & Crys Leung
-
Alice Wong & Crys Leung
-
'Cohesion'
-
'Cohesion'
-
'Cohesion'
-
'Cohesion'
Hoe is het voor jullie werk in de publieke ruimte te tonen? Wat vinden jullie daar waardevol of belangrijk aan?
C: Dit is de eerste keer dat we een project in de openbare ruimte hebben gedaan, en ook de eerste keer dat we met zoveel verschillende mensen hebben gesproken gedurende het hele proces. Omdat we iets doen met het oppervlak waarop mensen lopen, moest iedereen meewerken. Op een gegeven moment stond er een auto in de weg, en we hadden geen andere keuze dan die persoon te gaan zoeken. Het is immers moeilijk om een cirkel te blijven tekenen als je een stuk overslaat en de lijnen niet meer met elkaar verbonden zijn.
Zouden jullie nog eens vaker in de publieke ruimte willen werken?
C: We zouden het zeker nog eens kunnen doen, maar misschien op een kleinere schaal. In de toekomst zullen we ook meer rekening houden met externe factoren, zoals de weersomstandigheden.
A: Werken in de publieke ruimte betekent automatisch werken met veel verschillende mensen, en dat vereist inzet van alle kanten. Dat kan een uitdaging zijn, maar het brengt ook cohesie.
Door dit project te doen en met veel mensen te praten, zijn we zelf ook deel van dit gebied gaan uitmaken. En onze herkenbare, felgroene pakken hielpen daar ook bij. Het proces zelf werd bijna een voorstelling op zich. Het is niet zo dat mensen op een maandagochtend wakker worden en dat het werk er dan ineens is. Terwijl we eraan werkten, rondrenden en de cirkel stukje bij beetje vergrootten, begonnen mensen er vraagtekens bij te zetten. Dus dat is een andere laag: het werk bracht mensen al samen, zelfs toen het nog niet af was.
C: Soms konden we echter niet met mensen blijven praten; we hebben niet de hele dag, en het project moet worden afgemaakt! Dit leidde ons tot afgelopen week tot de volgende conclusie: de cirkel is het resultaat, maar cohesion is het proces.
De tentoonstelling ‘(Come To) Light’ is gratis te bezoeken op NDSM, met verschillende looptijden en -data per werk. Voor meer info over de andere werken, kunstenaars en tijdschema’s (m.b.t. wanneer de werken ‘aanstaan’), klik op de onderstaande knop.