Interview | ‘Barrier Tape’ – SpY
Wie zich een weg baant over de werf zal het nieuwe werk ‘Barrier Tape’ al vanaf een afstandje kunnen horen. De ontelbare afzetlinten die aan parallelle snaren hangen, dansen samen op het ritme van de wind en bezoekers kunnen zich door en om deze hypnotiserende “golven” heen bewegen. Het brein achter deze multi-sensorische ervaring is de Spaanse kunstenaar SpY wiens werk in vele stedelijke openbare ruimten internationaal is verschenen. SpY staat bekend om zijn spectaculaire en grootschalige publieke interventies en installaties die in dialoog staan met de omgeving. De kunstenaar speelt met een contrast in de esthetiek van zijn werk en de herkenbare alledaagse stedelijke gebruiksvoorwerpen waaruit het bestaat en betrekt daarnaast toeschouwers als actieve deelnemers aan het artistieke proces. SpY ontwerpt en realiseert zijn projecten vanuit zijn platform SpY Studio. ‘Barrier Tape’ is tot 26 september op de werf te zien en wij hebben in een interview al onze prangende vragen over dit werk aan de kunstenaar gesteld.
'Barrier Tape' (2022) door SpY. Beeld: Benjamin Kotek.
Wie SpY is, is nogal een mysterie. Hoewel wat je doet – je werk – in veel steden over de hele wereld te zien is (geweest). Hoe zou je de essentie van je werk omschrijven?
“Mijn doel is het publiek rechtstreeks aan te spreken om reflectie en dialoog op te wekken, hen te ondervragen en hen te laten optreden als actieve in plaats van passieve subjecten. In die zin vergemakkelijkt en bevordert de stedelijke omgeving dit proces.
Ik kijk verder dan het formalisme of de esthetiek van de werken, zodat mijn eigen artistieke houding en die van het publiek een manier wordt om het werk in zijn geheel op te bouwen.
Observeren en ontvankelijk zijn voor de dialoog met de stad, is al jaren het proces en het kader waarin ik mijn ideeën heb uitgedrukt en gecommuniceerd.”
Je werk is erg publiekelijk, maar jij als kunstenaar niet. Wat is de motivatie achter het feit dat je onder de radar blijft?
“We leven in een tijd van sociale media overexposure die verwarrende realiteiten creëert. We navigeren in een waas van verkeerde informatie en hectische sociale conditionering. Afleiding krijgt de voorkeur boven concentratie, het automatische boven het reflexieve, en confrontatie boven empathie. De aardse orde wordt vervangen door de digitale orde die de dingen en emoties van de wereld denaturaliseert door ze te automatiseren.
Dit alles overweldigt mij en door op de achtergrond te blijven, kan ik me rustig bewegen zonder me al te veel bloot te geven aan de media die een “SpY” personage moeten creëren waarvan iedereen een geestige en briljante samenvatting verwacht over de intenties van de werken.”
'Barrier Tape' (2022) door Spy. Beeld: Benjamin Kotek.
Hoe ben je begonnen met wat je doet en hoe zijn je publieke interventies in de loop der jaren geëvolueerd?
“Eind jaren 80 – aangetrokken door de schilderingen die ik op straat zag – ben ik begonnen met het schilderen van graffiti.
Als autodidact begon ik mijn eigen schilderijen te ontwikkelen en mezelf te identificeren met mijn eigen stijl, ik had geen ervaring en was ook niet opgeleid aan een kunstacademie, maar ik voelde me sterk aangetrokken tot het idee om mijn naam overal te zien.
Na vele jaren op straat te hebben gewerkt, was het als een natuurlijke evolutie dat ik een scherp gevoel ontwikkelde om de stad te zien als een artistieke drager met grote mogelijkheden om mijn huidige stedelijke kunstwerken te maken.
Van graffiti tot heden, ben ik gekenmerkt door een standvastigheid en nieuwsgierigheid om andere middelen en formaten in mijn werk te onderzoeken. Ik besteed veel tijd aan de ideevorming, de theorie, de praktijk en het beheer van projecten. Mijn bedoeling is om belangrijke vragen op te werpen die reflectie genereren rond het werk, en ik tracht deze benaderingen te formaliseren en te communiceren via verschillende formats.
Het is een reis geweest waarbij ik mijn werkmethode heb getransformeerd en nieuwe manieren van werken heb voorgesteld binnen dit kader.”
'Barrier Tape' (2022) door SpY tijdens de opening. Beeld: Benjamin Kotek.
Er zijn veel mensen betrokken bij de ontwikkeling van je ideeën, kun je uitleggen wat het platform van SpY Studio is en hoe jullie werken?
“Het is een zeer dynamische studio die zich snel aanpast aan de nieuwe uitdagingen van elk project. De studio is zowel een laboratoriumruimte als een eclectisch team van specialisten, technici en ambachtslieden, die samenwerken met een grote wil om te leren en te onderzoeken. Het verweven van disciplines en het samenwerken met andere professionals uit verschillende gebieden veronderstelt een solide werkmethodologie die zich goed aanpast aan verschillende uitdagingen en tegelijkertijd flexibel genoeg is om open te staan voor experimenten met het onverwachte.
De Studio onderzoekt en experimenteert momenteel met kinetische kunst in beweging en het gebruik van nieuwe gereedschappen en media die het digitale, mechanische en elektronische combineren met elementen van de stedelijke verbeelding die we gewoonlijk in de straten van elke stad aantreffen.
Zo werken wij bijvoorbeeld aan een grote permanente kinetische installatie voor het atrium van een ziekenhuis in Zwitserland. Het vereist een gesofisticeerd ingenieurswerk dat zich onschadelijk integreert in de architectuur en een op maat gemaakt programmeersysteem dat alle bewegingen van het werk tot leven zal brengen. Het is een project waaraan wij zullen samenwerken met een ingenieursbureau en twee architectuurstudio’s en het zal twee jaar duren tot het ziekenhuis voltooid en operationeel is.
Op een meer efemere manier hebben wij onlangs in de magazijnen van de oude wapenfabriek een kinetische sculptuur gerealiseerd, ECLYPSES genaamd, van 60 meter lang, bestaande uit 20 mobiele schijven met achtergrondverlichting en een geluidssysteem. Dit werk betrekt bezoekers in een unieke ervaring door de modulatie van schaal, licht, kleur en muziek. De verschillende elementen worden samengevoegd door middel van choreografieën die een opeenvolging van hypnotiserende en meeslepende patronen vormen”.
Dit bericht op Instagram bekijken
En op welke manier heb je je als kunstenaar ontwikkeld nu je werken steeds meer worden opgepikt in vele steden en door diverse culturen op verschillende continenten?
“Elk project is uiteindelijk een leerproces, want er is nooit een werk zoals het vorige. Het gaat altijd om nieuwe uitdagingen waarbij we nieuwe instrumenten proberen te begrijpen en met elkaar te verbinden, verschillende onderzoeksprocessen voorstellen en ons omringen met het best mogelijke team om ze uit te voeren.
Zoals ik al zei, probeer ik via mijn werken belangrijke vragen aan de orde te stellen die wij als samenleving in het oog moeten houden. Deze zoektocht wordt geformaliseerd door conceptuele contrasten tussen de esthetiek van mijn werken en de moeilijke connotaties van de objecten waarmee ze zijn gebouwd, vaak elementen die worden gebruikt om het gedrag van mensen te conditioneren.”
Het werk ‘Barrier Tape’ op de NDSM gaat een relatie aan met de natuurlijke elementen eromheen wat een hypnotiserende (multi-zintuiglijke) ervaring creëert voor de toeschouwers. Kun je meer vertellen over hoe je idee voor dit werk tot stand is gekomen en waar deze fascinatie voor het gebruik van alledaagse voorwerpen in je openbare kunstwerken vandaan komt?
“Het gaat om het creëren van nieuwe werken vanuit het alledaagse. Je begint het proces op basis van elementen die al bij de meesten bekend zijn, maar als je ze hergroepeert tot een nieuwe combinatie, creëer je al iets nieuws en gedenkwaardigs.
Dit is een geluidssculptuur gemaakt met gerecycleerde afzettingstape die de lijn van kinetische werken met hypnotiserende patronen die ik in mijn laatste projecten heb verkend voortzet.
Iets fundamenteels in het werk is de dialoog met de context en de werking van de wind die speelt en danst met de tapes waardoor prachtige choreografieën en golvende bewegingen ontstaan door de gehele installatie heen, bijna alsof het een zeegolf is.
Zoals je kunt zien, is het een levend werk dat in wisselwerking staat met het publiek, waardoor het deel uitmaakt van de ervaring en voor iedereen een gedenkwaardig moment creëert.”
'Barrier Tape' (2022) door Spy. Beeld: Benjamin Kotek.
Je werken zijn in dialoog met hun stedelijke omgeving. ‘Barrier Tape’ onderzoekt de stedelijke context van de NDSM en herinnert aan het steeds veranderende karakter van deze plek en de stad Amsterdam. Hoe bekijk of benader je deze veranderingen als iemand die hier niet vandaan komt en hoe vertaal je dit in een werk?
“Ik geloof dat je als kunstenaar met je proposities niet moet streven naar de zelfgenoegzaamheid en acceptatie van een zo breed mogelijk publiek. Je moet trouw en consequent zijn in wat je wilt uitdrukken, en binnen een artistieke strengheid werken, zelfs als dat niet bij iedereen in de smaak valt. Maar je moet ook de context waarin je je werken tentoonstelt begrijpen en daarmee in dialoog gaan, want we hebben een belangrijke verantwoordelijkheid wanneer we onze creaties delen met buren en bewoners die hun ruimte afstaan, anders verschillen we niet veel van het massaal opgelegde reclamelawaai.”
Tot slot: je onderzoekt de stedelijke omgeving als een “speelveld vol onaangeboorde mogelijkheden”. Wat voor ‘speelveld’ is de NDSM volgens jou?
“De stedelijke omgeving is zonder twijfel een kader dat grote mogelijkheden biedt om te werken en artistieke projecten voor te stellen. Van micro, als een kleine interventie op een stedelijk element, tot macro met een grote installatie in de stedelijke kern van een stad.
Steden kunnen over het algemeen vrij rigide zijn, maar de straat gedraagt zich als een levende entiteit waar bloed doorheen stroomt. Het is geen aseptische ruimte zoals de galerie, het museum of de beurs. Ze evolueert voortdurend en dat maakt deel uit van het creatieproces van de werken.
In het geval van ‘Barrier Tape’ op NDSM is het artistieke voorstel in deze openbare ruimte erop gericht voorbijgangers medeplichtig te maken aan hun eigen stad, en zo de monotonie die hun leven in grote steden doorgaans in beslag neemt, achter zich te laten.
Zelden vinden we artistieke voorstellingen die inbreken in het alledaagse leven van steden om reflectie en dialoog te genereren tussen makers, steden en burgers.”
Je kunt ‘Barrier Tape’ bezoeken tot en met 26 september. Klik hier voor meer informatie over SpyArt en hier om de kunstenaar te volgen op Instagram.