De Werfers | Corine van Grafische Werkplaats Amsterdam
In de nieuwe rubriek De Werfers ga ik op zoek naar bijzondere verhalen van alle werf-gangers: van gebruikers tot bezoekers tot creatievelingen en alles daar tussenin. Ik ben nieuwsgierig naar wat hen beweegt om naar de NDSM-werf te komen. Het doel is om aan het eind van deze rubriek een beeld te schetsen van wie de werfers zijn en al hun verschillende manieren in het gebruiken van de publieke ruimte. In dit kader ga ik in deze editie in gesprek met Corine Elemans, coördinator van NDSM PRINT: een nieuwe werkplaats voor grafisch ambacht in de NDSM Loods, in het leven geroepen door Grafische Werkplaats Amsterdam (GWA).
-
Letter Lades GWA, photo credits: Robin van Dijk
-
GWA | NDSM PRINT werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
Corine is geen vormgever van huis uit, maar schrijver. Ze kwam 11 jaar geleden bij GWA terecht om haar boek op een bijzondere manier te binden en is nooit meer weggegaan. Ik spreek Corine nadat ik een nieuwsbericht had gezien over de verhuizing van GWA en al haar machines van Amsterdam-Oost naar Noord. Waarom koos GWA de werf als nieuw thuis? Terwijl ik plaats neem in de werkplaats tegenover Corine vraag ik haar naar het verhaal.
“We zijn hier eigenlijk in eerste instantie op uitnodiging van STRAAT. Zij zochten cursus-programmering bij hun museum,” vertelt Corine, “toen kwamen ze bij ons terecht omdat wij ervaring hebben in educatieve programmering. Wij delen hier ook de ruimte met hen, zij hebben hier een opslag en een werkplaats waar ze bijvoorbeeld lijsten kunnen bouwen. We moeten die samenwerking nog wel vorm gaan geven, aangezien door de hele corona-situatie iedereen nog een beetje zijn weg aan het vinden is.” Ervaring met educatie is er zeker. Corine vertelt me dat de hoofdgedachte achter GWA het beschermen en doorgeven is van het grafisch erfgoed. Dit doen ze door middel van cursussen in de ambachtelijke technieken in grafisch vormgeven aan iedereen die dat wil: jong, oud, Amsterdammer of niet. Boekbinden, letterzetten, etsen, houtsneden en nog veel meer, zo probeert GWA de ambacht in leven te houden.
-
Ingang GWA | NDSM PRINT, photo credits: Robin van Dijk
-
Ingang GWA | NDSM PRINT, photo credits: Robin van Dijk
Ik merk dat er ontzettende bedrijvigheid aan de gang is in de werkplaats tijdens ons gesprek. Ik zie mensen dozen en zware kisten met materieel versjouwen. Er hangt een werkbare sfeer die bruist aan alle kanten. “We zijn nog volop bezig zoals je ziet,” vertelt Corine met een glimlach, “Deze grote open ruimte zijn we niet gewend, in Oost zaten we best een beetje afgesloten. Onze opdracht is hier juist ook om open te zijn naar de bezoekers van de werf. Dat is ook één van de redenen waarom we hier zitten, om echt deel te worden van het NDSM-terrein en ook activiteiten gaan bieden aan de werf.
We hebben ook heel veel zin om met kunstenaars hier uit de buurt samen te gaan werken
Het idee is om de grote blauwe deuren hier regelmatig open gaan zetten zodat mensen gewoon binnen kunnen komen om te kijken of iets te drukken, als een soort maandelijks evenement. Ook kunnen mensen na het volgen van een cursus een strippenkaart kopen om gebruik te kunnen maken van de werkplaats, en we gaan met de Kunststad samen werken. We gaan open voor de loods en al haar kunstenaars binnen, maar ook voor de werf en alle andere werfgebruikers buiten.”
Het is duidelijk dat GWA grootse plannen heeft voor hun plek op de NDS-werf, maar ook voor het invullen van de publieke ruimte en inclusiviteit voor de buurt. Zo komt er een in-residence project aan met een kunstenaar van Novo Typo. “Het idee is dat we hem een atelier bieden voor een maand of drie weken,” vertelt Corine, “in die tijd kan hij laten zien hoe hij werkt en daar gaan we dan ook workshops in geven.” Ook is het plan om een project te doen met de buurt: Mijn Opa Was Vroeger Drukker. Dit project gaat over de oude generatie die hun kunde overbrengen aan de jongere generatie, iets wat nog steeds heel veel waarde heeft.
Tijdens het proces gebeuren er dingen die je bij een computer nooit zal tegenkomen
“Er zijn gigantisch veel mensen die in de grafische industrie hebben gewerkt,” gaat Corine verder, “en de grafische industrie heeft in een razend tempo ontzettend veel veranderingen doorgemaakt, mede ook door ontwikkelingen in technologie. Ik wil dat eigenlijk koppelen aan kinderen of jongeren die druk worden genoemd. ik ben druk maar mijn opa was vroeger drukker. We hebben ook een Arabische letter hier, gemaakt door een Libanese ontwerpster. Daar willen we ook graag meer mee doen, we willen niet alleen de geschiedenis belichten maar ook mee met de tijd. We hebben ook heel veel zin om met kunstenaars hier uit de buurt samen te gaan werken.”
Posters in de werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
Ik vraag Corine vervolgens naar haar eerste indrukken van de NDSM-werf en wat dit terrein voor haar betekent. “Ik kom al bijna 20 jaar op de werf,” vertelt ze, “het is een plek met een enorme geschiedenis, en dat kun je voelen als je hier bent. Ik zou het terrein nu omschrijven als uitdagend; ik denk dat de contrasten hier heel groot zijn. Hierdoor denk ik dat we ons wel sterk moeten maken dat de culturele identiteit van de werf gewaarborgd wordt.
Je moet echt de tijd nemen, dat vind ik heel bijzonder, dat proces is onvervangbaar.
Het is een delicate balans tussen ‘mee willen gaan met de tijd’ en ‘zorgen dat de traditionele ziel van een plek blijft bestaan’. Het wordt natuurlijk ook weer heel anders als het hier allemaal weer gaat lopen met de festivals en evenementen. Wij zijn hier in het corona-jaar eigenlijk in stilte gekomen, we zijn wel klaar voor het publiek straks!”
Zo komt corona toch ter sprake. Als ik Corine er naar vraag zie ik een bekende expressie op haar gezicht verschijnen, eentje die ik bij meerdere kunstenaars en ondernemers heb gezien. “We hebben het eigenlijk in twee fases beleefd,” legt ze uit, “de eerste Lockdown waren we heel strijdbaar en hebben we er eigenlijk één grote creatieve actie van gemaakt. We hebben toen de buurtbewoners gevraagd om zinnen in te sturen die hen moed gaven en hebben die vervolgens gedrukt en verspreid door Amsterdam-Oost. Ik merkte wel dat toen de tweede lockdown inzette afgelopen najaar mensen minder makkelijk met de situatie om wisten te gaan. Gelukkig gingen we toen verhuizen, en hadden we weer genoeg om ons mee bezig te houden. Het geeft ons ook genoeg tijd om echt klaar te zijn als we dan straks weer mogen!”
-
Impressie van de werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
-
Impressie van de werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
-
Impressie van de werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
-
Impressie van de werkplaats, photo credits: Robin van Dijk
Tot slot vraag ik Corine waarom deze oude ambacht van grafisch vormgeven zo bijzonder is en wat het voor haar betekent. Ze moet even nadenken over haar antwoord. “Het voornaamste is denk ik dat je in principe alles wat hier gemaakt wordt ook digitaal uit een printer kunt laten komen. Maar wat je nooit kan nabootsen digitaal is het proces. Tijdens het proces gebeuren er dingen die je bij een computer nooit zal tegenkomen. Bijvoorbeeld dat je denkt dat je iets goed aan het drukken bent, maar maar bij de eerste druk blijkt dat een van de houten letters net iets te laag was, waardoor die wat minder goed afdrukt. Je kan dan of helemaal opnieuw beginnen, of je kan doorgaan met de imperfectie die je hebt. Daar ontstaan dan weer nieuwe ideeën uit en dat heeft zo’n waardevolle invloed op je denken, het is echt anders. Je moet echt de tijd nemen, dat vind ik heel bijzonder, dat proces is onvervangbaar.
Om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen van GWA | NDSM PRINT en hun verhuizing, klik dan hier om ze te volgen op Instagram. Zou jij best een workshop willen volgen bij NDSM PRINT? Klik dan hier onder voor de website: