NRC: ‘Laat op die NDSM-werf de rauwheid toch overheersen’

Bron: NRC

Het centrum heeft ook open ruimtes nodig, vindt men op de NDSM-werf. Ook dáár wordt nu flink gebouwd. „Een uniek stukje Amsterdam is in gevaar.”
Door Daan Borrel

De half vergane onderzeeër die bij aankomst als een haai in het water te wachten ligt, de rood-grijze hijskraan die in de verte fier de lucht in steekt, het klotsen van het water, de masten van de bootjes in de haven verderop, de felle kleuren van graffiti op de loodsen: wie met de pont aankomt op de NDSM-werf in Noord, waant zich even in een on-Amsterdamse wereld. „Een eiland in de stad”, noemt Sjoerd Steenbeek, eigenaar van restaurant en evenementenlocatie Pllek, het. „Andere ondernemers en kunstenaars op de NDSM-werf zien elke dag dat bezoekers hier een urban mental break-out ervaren: vergeleken met de pittoreske binnenstad met al haar nauwe straatjes is hier zoveel ruimte. Die omvang verlegt letterlijk de grenzen in mensen hun hoofd: het inspireert.”

Deze „rauwe, speelse” plek, wil Steenbeek maar zeggen, is waardevol voor Amsterdam. Het heeft dezelfde functie als het Vondelpark – een open ruimte waar stedelingen op adem kunnen komen; alleen staan op de NDSM-werf industriële objecten in plaats van bomen. Steenbeek en andere ‘eilandondernemers’ vrezen voor die functie omdat er steeds meer woningen komen: aan de westkant wordt nu volop gebouwd, tot 2021 worden er zo’n 1.880 woningen opgeleverd, waaronder die van het project ‘Pontkade’: 250 koop- en huurappartementen met op de begane grond ruimte voor winkels en horeca, direct bij de pontaanlanding naast de IJ-kantine.

Ook al blijven de scheepsbouwloodsen staan, nieuwbouw op deze plek zou de ruimte onomkeerkaar veranderen

Maar de ‘eilanders’ vrezen nog meer voor de oostkant – vanaf de pont rechts. Die grond heeft momenteel nog geen woonbestemmingsplan, maar de kade wordt wel als bouwlocatie onderzocht, laat een woordvoerder van stadsdeel Noord weten. De gemeente wil het „unieke karakter” behouden, maar heeft nog niet gediscussieerd over de vraag of woningen de culturele sfeer zouden aantasten. Volgens de eilanders is dat duidelijk: ook al blijven de scheepsbouwloodsen staan, nieuwbouw op deze plek zou de ruimte onomkeerkaar veranderen. Daarom komen ze vrijdagavond samen in sociëteit SEXYLAND. Steenbeek: „We willen beleidsmakers overtuigen dat je de functie van deze stedelijke ruimte niet kan opschuiven.”

Ook volgens Ella Overkleeft van Stichting Nachtburgemeester en ‘Enter the void’ – een Europees project dat vrije, culturele ruimtes creëert in steden voor de jeugd – is het vrijwel onmogelijk om veel woningen te combineren met de creatieve sfeer. „Zodra er woningen komen, gaan bewoners klagen. Logisch, ze komen om te wonen, niet om te recreëren.”

In Berlijn zijn ze verder

In Berlijn zijn ze volgens Overkleeft net iets verder op dit gebied: ze proberen speciaal beleid te ontwikkelen om bepaalde publieke ruimtes open te houden. Nienke Hopman van ontwikkelaar BIESTERBOS – een van de ontwikkelaars op de NDSM – is al 12 jaar betrokken bij de bouwplannen op de werf en gelooft wel dat de rauwe sfeer kan blijven bestaan in de toekomst, ook mét woningen en andere functies. „Wij zien de historische identiteit van deze locatie als belangrijkste waarde, dat proberen we te bewaken.”

Overigens is de NDSM-werf niet de enige plek in Noord waar flink gebouwd wordt de komende jaren: afgelopen week maakte de gemeente ook de bouwplannen voor het Hamerkwartier – het bedrijventerrein waar onder meer DRAKA en Hotel Goudfazant liggen – bekend en opent er inspraak. Het moet een woon-werk gebied worden met mogelijk tot 6.700 nieuwe woningen, onder andere in een woontoren van 60 meter hoog. Toch anders, vindt Steenbeek, de NDSM is volgens hem meer afgebakend. „Gebouwen als DRAKA vind je ook elders in de stad, denk bijvoorbeeld aan de Kauwgomballenfabriek. De NDSM-werf is uitzonderlijk.”

Uitzonderingssituatie of niet – wie zeker wil zijn dat „magische eilandgevoel” nog een keertje mee te maken, neemt gauw het pontje naar de NDSM-werf. De stad verandert.

NDSM maakt gebruik van cookies. Bekijk ons privacy statement voor meer informatie.